Blockchain Nedir? Blockchain Teknolojisi Hakkında Her Şey

Bitcoin gibi dijital para birimlerinin yaygınlaşmasıyla popülerliğini artıran blockchain (blok zinciri) teknolojisi günümüzde birçok alanda avantajları sayesinde kullanılır. Öte yandan bu teknolojinin ne olduğu ve nasıl çalıştığı da yaygın olarak merak edilir. Üstün güvenlik ve merkeziyetsiz kontrol sağlayan blockchain belirli prensiplere dayanarak çalışır.

Blockchain Nedir? 

Blockchain oldukça güvenli ve kullanışlı bir bilgi depolama sistemidir. Blockchain yani blok zinciri adından da anlaşılabileceği gibi birden fazla blok yapısının bir araya gelerek zincir oluşturmasıyla meydana gelir. Blockchain nedir konusu sıklıkla merak edilir. Esasında blockchain, merkezi olmayan, şeffaf ve güvenilir şekilde veri işlemesi ve sıralaması yapan bir ağdır. Blok zincirleri bir veri tabanı olarak tanımlanabilir. Blok zincirinde yer alan her bilgi şifrelenir ve kilitlenir. Bu ağda yer alan bilgilerin sonradan değiştirilmesi, eklenmesi ya da çıkarılması mümkün değildir.

Blockchain ağında bütün işlemler zaman damgalı şekilde birbirinin ardına sıralanır. İşlemler herhangi birisi tarafından görülebilirken hiçbir şekilde değiştirilemez ve kırılamaz. Bitcoin ve Ethereum gibi dijital para birimleri ile popülerleşen blockchain teknolojisinin sadece kripto para sistemlerinde kullanıldığı yaygın bir kanıdır. Güvenli şekilde bilgi depolanmasını mümkün kılan blockchain teknolojisi günümüzde çok sayıda farklı alanda kullanılır.

Blockchain Nasıl Çalışır? 

Son yıllarda popülerliğinin artmasıyla birçok kişi  blockchain nasıl çalışır sorusuna cevap arar. Blockchain ağını oluşturanlar bu ağa giriş yapan bilgisayarlardır. Blockchain ağı bilgisayarlar üzerinden çalışır. Her bir bilgi parçacığına blok adı verilir. Örneğin bir ödeme işleminin her bir aşaması bir blok niteliğindedir. Ödeme yapabilmek için cüzdan bilgilerinizi girmeniz bir bloktur. Ödemeyi alacak olan tarafın bilgilerini girmeniz bir bloktur. Yapılacak ödemenin miktarı ve cinsi de bir bloktur. Blockchain ağı üzerinden bir işlem yapmak istediğinizde bloklar oluşturulur ve şifrelenir. Şifrelerin kırılması mümkün değildir. İşlemlerin gerçekleştirilebilmesi için de onaylanması gerekir. Bir merkezi olmayan blockchain ağında onaylama işlemleri binlerce bilgisayar tarafından yapılır. Blockchain ağında olan bilgisayarınız ağda gerçekleşen herhangi bir işlemi onaylamakla yükümlüdür.

Blok zinciri bütün dünyada kullanıldığından işlemler 7/24 onaylanabilir. Bilgiler tamamlandığında ve bir blok oluştuğunda bloklar birbirine zincirlenmeye başlar. Her bir blok tamamlandığında otomatik olarak ‘Hash’ kodu oluşturulur. Her bir bloğun kendisine özel Hash kodu bulunur. Blockchain işlemlerinde her bir bloğun kendi Hash kodunun olabilmesi için oluşan her yeni blok, kendisinden önceki bloğun Hash kodunu baz alır ve kendi kodunu oluşturur. Böylece her bloğun tek ve eşsiz bir Hash kodu bulunur. Ödeme işlemlerinde, cüzdanınızdan yaptığınız her işlem blockchain ağında dolaşmaya ve onaylanmaya başlar. Bu sırada yaptığınız işleme ait bir Transaction ID kodu oluşturulur. Bu kod sayesinde yaptığınız işleme dair birçok bilgiye ulaşabilirsiniz. İşleminizin ne kadar onay aldığı, ne içerdiği ve kaçıncı blokta yer aldığı bu bilgilere örnek olarak verilebilir.

Blockchain Teknolojisinin Avantajları Nelerdir? 

En büyük avantajı güvenliği ve değiştirilemediği olan blockchain teknolojisinin başlıca avantajları şu şekildedir:

Bir Merkezi Yoktur: 

Blok zincirinin bir merkezinin olmaması birçok ücreti ve işlem süresini düşürür. Bankalarda yapacağınız ödeme işlemlerinde birçok vergi uygulanır, üstelik işlemlerin ilerlemesi de uzun sürebilir. Blockchain ağında yaptığınız ödemeler kısa sürede alıcısına iletilir. Ortada bir banka olmadığı için ekstra vergiler ödemenize gerek kalmaz.

İşlemler Kısa Sürede Gerçekleşir: 

Blockchain ağı üzerinden işlem yapılabilmesi işlemlerin onaylanmasına bağlıdır. Bu ağda işlemleri onaylayanlar ise bilgisayarlardır. Blok zinciri sistemi dünya çapında kullanıldığı için işleminizi onaylayacak bilgisayarlar her zaman bulunur. Binlerce bilgisayar kısa süre içerisinde işleminizi onaylar, bloklar işlenir, Hash kodu ile Transaction ID oluşturulur ve işlem tamamlanır.

Dışarıdan Gelebilecek Saldırılara Karşı Güvenlidir: 

Online olarak çalışan ve belirli sunucularda bilgilerini saklayan bir web sitesinin barındırdığı bilgiler günümüzde kırılabilir. Web sitelerindeki kullanıcı bilgilerinin bilgisayar korsanları tarafından ele geçirilmesi buna örnek olarak verilebilir. Blockchain sisteminde ise bütün bilgiler dağınık olarak ağ üzerinde yer alan bütün bilgisayarlarda eşzamanlı olarak depolanır. Bu da dışarıdan yapılacak herhangi bir saldırının etkisiz kalmasını sağlar. Bilgisayar korsanları blockchain ağını kıramazlar çünkü ağda çok sayıda bilgisayar yer alır ve bütün bilgiler bütün bilgisayarlarda depolanır.

İşlemler Tamamen Anonimdir: 

Blockchain zincirinde yapılan her işlemler herhangi birisi tarafından görülebilse de işlemi kimin yaptığı görülemez. Örneğin kayıt olduğunuz blockchain sistemi üzerinden bir işlem yaptığınızda ad ve soyad gibi bilgileriniz matematik işlemleri ve Hash kodu ile şifrelenir. Böylece yaptığınız işlemin sahibi  sadece bu şifrelemenin sonucunda ortaya çıkan karmaşık ibarelerdir. Bu anonimlik bir arada çalışılan açık ofislerde de avantaj sağlar. Coworking çalışma şeklinde kullanılan blockchain ağları işletmelerin, şirketlerin bir arada ve tek ofis üzerinden faaliyetlerini daha güvenli ve düzenli bir şekilde gerçekleştirebilmesine zemin hazırlar. Blockchain tabanlı bir coworking ofisine dahil olarak birçok işletme ile aynı ortamda karışıklık olmadan güvenli bir atmosferde çalışabilirsiniz. Bu tür projeleriniz için hazır ofis ya da toplantı ofisi gibi ihtiyaçlarınız varsa Kolektif House ile iletişime geçebilirsiniz.

Blockchain Teknolojisinin Dezavantajları 

Her teknoloji gibi blockchain ağının da dezavantajları bulunur. Blok zincirinin başlıca dezavantajları şu şekildedir:

Anahtar Kaybolduğunda Geri Alınamaz: 

Blockchain ağında sakladığınız bilgi ya da dijital para gibi varlıklar kriptografi yöntemleriyle matematik işlemlerinin de sürece dahil olması ile şifrelenir. Bu şifrelemeyi çözerek varlığınıza ulaşabilmeniz için sistem size bir anahtar tanır. Günümüzde bazı kullanıcılar bu anahtarları taşınabilir disklere yükleyerek herhangi bir bilgisayar üzerinden blockchain ağına giriş yapabilir ve değerlerine ulaşabilir. Fakat bu anahtar kaybolduğunda ağa giriş yapabilmeniz mümkün değildir. Çok yüksek miktarda dijital paranız olsa bile anahtarınızı kaybettiğiniz ya da unuttuğunuz anda bütün paralarınız sistemde sonsuza dek kalır, herhangi bir şekilde geri alınamaz ve transfer edilemez.

Madencilik Çok Miktarda Enerji Tüketir: 

Çeşitli şifreleme yöntemleri ile sağlamlaştırılmış kripto varlıkların çözülmesi ve çıkarılması doğal olarak yüksek işlem gücü üretir. Bu da yüksek miktarda elektrik tüketilmesine yol açar. Günümüzde blockchain üzerinden yapılan işlemlerin toplamının tükettiği elektrik Danimarka, Nijerya ve İrlanda gibi ülkelerin tükettiği elektrikten daha fazladır.  

Boyut Sürekli Artar ve Zamanla Kayıplar Meydana Gelebilir: 

Blockchain ilk olarak kullanılmaya başlandığında oldukça küçük boyutlara sahipti. 2014 yılında blok zincirinin toplam boyutu 20 GB kapasitedeydi. 2017 yılında bu boyut 100 GB’a ulaştı. Günümüze blockchain ağının boyutu 200 GB’a varmış durumda. Blockchain ağının sürekli olarak artan boyutu zamanla bazı cihazlar tarafından karşılanamaz duruma gelebilir.

Blockchain Teknolojisinin Kullanım Alanları

Blok zinciri ağı birçok alanda bilginin depolanması ve karşılıklı olarak tek seferlik işlenmesi amacıyla kullanılır. Bu teknolojinin kullanım alanları gün geçtikçe artış gösterir. Günümüzde blockchain teknolojisinin kullanıldığı alanlardan bazıları şu şekildedir:

●     Finansal sektörler: Blockchain zincirinin en çok kullanıldığı alanlardan birisi de ticari ve karşılıklı alışverişe dayalı işlemlerin yapıldığı sektörlerdir. Bu sektörlerde yapılan her işlem değiştirilemeyen, herkes tarafından ulaştırılabilir ve zaman damgalı şekilde blok zinciri veritabanına kaydedilir. Bu sayede oluşabilecek her türlü olumsuzluk ve yanlışlık önlenmiş olur.

●     Metaverse: Birçok işlemin sanal artırılmış gerçeklik gözlükleri üzerinden gerçekleştirildiği Metaverse’te blockchain oldukça önemli bir yer tutar. Şirket ya da işletmeniz için kiralayacağınız, oluşturacağınız sanal ofisler, etkinlik alanları ve toplantı odaları gibi dijital varlıklar blockchain teknolojisi ile işlenen temellere dayalıdır. Blockchain teknolojisi ile bu dijital değerleri edinebilir ve işletmeniz için fiziksel çalışma alanlarının oluşturduğu birçok masrafı ortadan kaldırabilirsiniz. Blockchain tabanlı çalışma modeli daha verimli ve esnek bir ortam sunar.

●     İhracat ve ithalat: Dış ticaret işlemlerinde devletlerin aldığı yüksek vergiler küçük ya da büyük ölçekli her türlü işletme ve şirket için büyük bir gider kalemi olabilir. Blockchain üzerinden yapılan dış ticaret ödemelerin devletler dahil olamaz. Dolayısıyla işlem üzerinde hak iddia edemez ve vergi kesemez. İhracat ve ithalat yapan kişi ve oluşumlar blockchain teknolojisini sıklıkla kullanır.

●     Taşınmaz ve fikri değerlerin tescillenmesi: Blockchain teknolojisinin değiştirilemez ve müdahale edilemez yapısı, taşınmaz varlıkların ve fikri mülkiyetlerin resmi olarak kaydedilmesine imkan tanır. Bu sayede standart kayıt sistemlerinde oluşan olumsuzluklar ve  yanlışlıklar ortadan kaldırılmış olur.

●     Sanal ofisler: Fiziksel bir ofisin getirdiği birçok gider kalemini ortadan kaldıran sanal ofisler blockchain ağıyla oluşturulabilir. Bu sayede sanal ofisinizde gerçekleşen her türlü işlem değiştirilemez ve zaman damgalı şekilde ağa işlenir. Blockchain teknolojisi temelli bir sanal ofisle daha verimli, güvenli  ve düzenli faaliyet gösterebilirsiniz. Blok zinciri ağında yer alan hazır ofisler her ölçekten işletme ve şirketlere birçok alanda avantaj ve kolaylık sağlar.

Blockchain Cüzdanı Nedir? 

Blockchain cüzdanı genel olarak kripto varlıkları bulunduran ağa erişim amacıyla kullanılır. Cüzdanların kripto varlıkları barındırdığı yaygın bir kanıdır. Kripto varlıklar her zaman blok zincirinde yer alır ve şifrelenir. Bu şifreleri çözerek varlıklara ulaşabilmenizi sağlayan şey ise blockchain cüzdanıdır. Blockchain şifreniz, blockchain cüzdanınızdır.

Blockchain Nasıl Ortaya Çıktı? 

İlk blok zinciri 1991 yılında Stuart Haber ve W. Scott Stometta tarafından icat edildi. Fakat bu icattan sonra blockchain teknolojisinin kavramsallaştırılması ve faaliyete geçirilmesi mümkün olmadı. İlk olarak 2008 yılında Satoshi Nakamoto adlı kişi ya  da bir grup kişiler tarafından hayata geçirilen blockchain, bu noktadan sonra sürekli olarak geliştirilmeye ve kullanılmaya devam etti. Blockchain teknolojisinin ve Bitcoin kripto varlığının geliştiricisi ve kurucusu olarak bilinen Satoshi Nakamoto günümüzde hâlâ kimliği belli olmayan bir kişi ya da kişilerden oluşur.

Blockchain Türleri 

Günümüzde faaliyette olan 4 farklı blockchain türü bulunur:

●     Genel blockchain ağı: Herkesin katılabileceği blok zincirlerini ifade eder. Bu zincir türünde blok sayısı arttıkça boyut da artar. Genel blockchain ağlarına Bitcoin örnek olarak verilebilir.

●     Özel blockchain ağı: Genel blok zinciri ağına oldukça benzer fakat birçok işlem belirlenmiş bir kuruluş tarafından yapılır. Günümüzde şirket gibi oluşumlar kendi blockchain ağlarını kurarak işlemlerini yürütebilir. Bu blok zinciri türünde katılımcılar arası güven daha azdır.

●     İzne tabi blockchain ağı: Bu blok zinciri ağında yapılacak herhangi bir işlem için belirlenmiş bir otoritenin izni gerekir. İzin alınması gereken işlemlere blok zincirine eklenecek ya da çıkarılacak üyeler, yapılan işlemlerin onaylanması örnek olarak verilebilir. Yapı itibariyle özel blockchain ağlarına oldukça benzer. Fakat bazı genel blockchain ağları da izne tabi olabilir.

●     Konsorsiyum blockchain ağları: Bu blok zincir ağı türünde ağı koruma sorumluluğu bütün üyelere aittir. Ağ üzerinde yer alan bütün üyeler aynı derecede sorumluluğa ve yetkiye sahiptir. Sorumluluk sahibi olan üyeler ağda gerçekleşecek birçok işleme izin verme, durdurma ya da tamamen ortadan kaldırma yetkisine sahiptir.

Blockchain Teknolojisinin Temel Bileşenleri: 

●     Blok: Bloklar işlemlerin gerçekleştiği düzlemdir. Blok zinciri ağında yapılan her işleme dair oluşan bilgiler bloklar halinde depolanır. Blokların birleşerek zincir hâlini almasına ise blok zinciri adı verilir.

●     Node (Düğüm): Blok zinciri ağında gerçekleşen bir işlemin kopyasının tutulduğu deftere verilen isimdir. Bu defter, internete bağlı ve blockchain ağı üzerinde yer alan herhangi bir cihaz olabilir. Blockchain teknolojisinin birçok avantajı sürekli olarak ağda yer alan düğümler sayesinde mümkündür.

●     Madenciler (Miner): Blockchain ağı üzerindeki işlemleri onaylayan ve bu işlem karşılığında ödül olarak kripto para kazanan bileşene verilen isimdir. Ağ üzerindeki işlemlerin onaylanması ve ağın sürdürülebilir olması açısından önem taşır. Blok zinciri madencileri çeşitli ve aşamalı matematik işlemleri ile şifrelenmiş kripto varlıkları ve işlemleri çözmeye çalışır. Günümüzde bu işlem için çoğunlukla ekran kartı kullanılır.

Bugün neredeyse otuz yıldır hayatımızda olan blockchain, artık pek çok şirketin teknolojiye entegre konusunda hedefleri arasında. NFT’ler, block zincirleri, varlıkların tokenizasyonu gibi olguların gelecek yıllarda önemli büyüme sıçramaları olması beklenmekte. Siz de kendi blockchain projeleriniz için sanal ofis ve/veya etkinlik alanı gibi ihtiyaçlarınız için Kolektif House ile iletişime geçebilirsiniz.