Mekân Tasarımında Doğal Aydınlatmanın Önemi
İç mekânda günışığı aydınlatmasının mevsimsel değişkenliği, sirkadiyen sistemine önemli bir teşvik sağlayan dış mekân görüntülerinin yanı sıra kullanıcılar için daha keyifli ve huzurlu bir alan yaratıyor.
Günışığı; değişken, genellikle öngörülemeyen, güneşin konumuna ve gökyüzü koşullarına bağlı bir ışık kaynağı olsa da görünür spektrumun kısa dalga boylu kısmı bakımından zengindir ve hem uyanıklığı hem de sirkadiyen uyku döngüsünü destekler. Sonuç olarak, binalardaki gün ışığı insan sağlığını ve refahını, özellikle de bir pencere kenarına sahiplerse, önemli oranda destekleyebilir. Hatta, enlem veya maruz kalma süresi ne olursa olsun, gün ışığı insanın uyanıklığını ve üretkenliğine pozitif katkı sağlar da diyebiliriz.
İnsanoğlunun gündelik ve mevsimsel döngüleri aydınlık ve karanlık dilimlerin hareketi vasıtasıyla algılayarak sağlıklı kaldığını unutmamak gerekir. Aydınlatma üreticileri örneğin, çoktan bu döngüleri elektrikli ışık kaynakları ve aydınlatma sistemleri aracılığıyla taklit etmeye başladılar.
Tasarımcılar, araştırmalardan yola çıkarak iki çıktı elde edebilirler. İlk olarak, günışığıyla aydınlatılmış alanlar, artan enerji tasarrufu, perakende uygulamalarda gelir artışı ve insan sağlığı ve verimliliğinde iyileşmeler gibi önemli faydalar sağlama potansiyeline sahiptir. İkincisi, bu faydaları gerçekleştirmek için tasarımdan, kuruluma ve işletime kadar birçok önemli faktör dikkatlice ele alınmalıdır.
Tasarımlarda gün ışığından yararlanmak için tasarım kararları vermeye yardım etmek için pek çok kaynak mevcut. (En alta birkaç online kaynak linkini bırakıyorum) Ancak başarılı bir doğal aydınlatma kurulumunda kritik öneme sahip üç görev var: çalışma saatleri esnasında görsel görevler gerçekleştirilen alanlarda doğrudan güneş ışığının kontrolü, iç yüzeylerde, özellikle çevre pencereleri ve iç hacim içinde kilit görevdeki dikey yüzeyler arasında dengeli parlaklık sağlanması ve yine görsel görevler için yeterli ambiyans ışığın oluşması.
Gün ışığını evcilleştirmek zor olabilir, ancak yapılardaki varlığı, insan yaşamının ritimlerinin korunması, insanları mekâna daha yakından bağlamak ve yapılı çevremizdeki yerel ekolojiyi ortaya çıkarmak açısından önemlidir.
Birkaç faydalı olabilecek kaynak:
http://elad.su-per-b.org/index.php?title=Body_of_Knowledge
http://patternguide.advancedbuildings.net/
https://www.archlighting.com/technology/the-benefits-of-natural-light_o
