Milyarlarca yıl öncesine uzanan bir kozmik gizem: Jüpiter'in yolculuğu

Milyarlarca yıl öncesine uzanan bir kozmik gizem: Jüpiter'in yolculuğu

Jüpiter'in en büyük özelliği sadece Güneş Sistemi'nin en büyük gezegeni olması değil. Kendisi aynı zamanda var olduğumuz yıldız sisteminin bir nevi "admini", yani yöneticisi.

 

Neden derseniz, ilk olarak Haziran 2017'de yayımlanan bir araştırmaya değinmek faydalı olur. Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı ve Münster Üniversitesi tarafından yapılan araştırma, Jüpiter'in antik zamanlarda Güneş Sistemi'ni "ikiye böldüğünü" ortaya çıkardı. Ayrıca, gaz devinin yıldız sistemimizdeki en yaşlı gezegen olduğu anlaşıldı. Nasıl mı?

Gezegenlerin oluşumunda rol alan radyoaktif izotopların izleri incelendiğinde, Güneş Sistemi'nin iki farklı evrim basamağından geçtiğine işaret eden bulgular elde edildi. Güneş Sistemi'nin karbonsuz ve karbonlu materyalleri çektiği ilk 3 milyon yılı kapsayan bu süreçte, Jüpiter'in kütlesi Dünya'nın 20 katına erişmişti bile. Jüpiter o kadar hızlı büyüdü ki, 50 Dünya kütlesine eriştiğinde Güneş Sistemini iç ve dış kısım olarak ikiye böldü ve ortaya yerleşti.

 

Jüpiter'in anormal boyutu ve muntazam konumu hakkında yeni araştırma, gaz devinin aslında "göçebe olduğunu" ortaya çıkardı. Mevcut astronomik modellere göre, gaz devleri yıldız sistemlerinin uzak köşelerinde oluşuyor, daha sonra iç kısımlara hareket ediyorlar. Birçoğu, yıldızlarına çok yakın bir yörüngede yer alıyor. Jüpiter için durum biraz farklı: Güneş Sistemi'ndeki kendisi dışındaki tüm gezegenlerin toplamından iki kat daha büyük olan Jüpiter, Güneş'ten 778,5 milyon kilometre mesafede yer alıyor (Güneş-Dünya mesafesi yaklaşık 150 milyon kilometre. Bu da bir 'astronomik birim' yani 1 AU demek).

 

Jüpiter'in renkli bulut kuşaklarına ait bir manzara. [NASA Juno/JPL-Caltech]

 

İpucunu Truva verdi

Yeni simülasyonlar, Jüpiter'in mevcut konumundan dört kat daha uzak bir mesafede oluştuğunu gösterdi. Bir zamanlar Uranüs'ten biraz daha yakın mesafede dururken, yavaşça içeriye doğru süzüldü. 700,000 yıl süren yolculuğunun ardından, bugünkü konumune geldi.

 

Jüpiter'in göçüne ait geçmişi ortaya çıkaran, "Truva asteroidleri" oldu. Bu asteroidler Jüpiter'in yörüngesini paylaşan, bir kısmı onun önünde bir kısmı da uzaklarda seyreden göktaşlarını temsil ediyor. Dikkat çeken nokta, Jüpiter'in önünde yer alan grup, arkasından seyreden gruna oranla %50 daha fazla asteroide sahip.

 

Lund Üniversitesi tarafından hazırlanan simülasyonlar, Truva asteroidlerinin dağılımındaki tuhaflığın sebebini ortaya çıkardı. Jüpiter hayatına 4.5 milyar yıl önce Güneş'ten 18 AU mesafede bir gezegen çekirdeği olarak başladı. 2-3 milyon yıl içinde, içerilere doğru hareket etmeye başladı ve söz konusu mesafe 5.2 AU olarak yenilendi. Yolculuk ise 700,000 yıl sürdü.

 

Jüpiter yolculuğu esnasında giderek artan kütlesi ile doğru orantılı çekim kuvveti ile ortalığı da birbirine kattı. En başta bahsettiğimiz senaryoya uygun olarak gezegelerin yerini çekim kuvveti ile belirlemiş olması muhtemel. Aynı zamanda, Truva asteroidlerini de etrafına sardı.

 

trojans animated

Jüpiter ve Truva asteroidlerinin hareketi. [Astronomical Institute of CAS/Petr Scheirich]

 

2021'de yeni bir yolculuk başlayacak

Yeni simülasyonlar sayesinde Jüpiter'in nerede doğduğu sorusuna nihayet bir cevap alınmış gibi görünüyor. Gaz devlerinin neden yıldızlara yakın oluşamadığını da merak ediyorsanız ekleyelim: Yıldızın çok yüksek çekim kuvveti, müthiş sıcaklık yayan yıldız radyasyonu ve kozmik fırtınalar gaz devlerinin gezegen boyutuna indirgenmesine izin vermezdi. O yüzden uzaklarda oluşup, sonradan ortama dahil olmayı seçiyorlar.

 

Jüpiter'in Güneş'e yakınlaşıp daha sonra tekrar uzaklaştığını öne süren çalışmalar da oldu. Astronom Anders Johansen, Truva asteroidleri hakkında daha fazla bilgi ederek Jüpiter'in yolculuğu ve çekirdek oluşumuna ait soru işaretlerini de ortadan kaldırabileceğimize inanıyor.

NASA'nın "düşük bütçeli" görevleri kapsayan Discovery programı, 2020 ve sonrası için birçok öneriyi değerlendiriyor. Bir tanesi, 2021'de Truva asteroidlerine gönderilmesi planlanan "Lucy." Kabul edilirse, 2020'li yıllarda bizi bol Jüpiter'li günler bekliyor olacak.

 

Jüpiter'in üst atmosferine ait bir manzara. [NASA Juno/JPL-Caltech]


Benzer İçerikleri Okumaya Devam Et

Teknoloji

Clickbait Nedir? Clickbait Nasıl Yapılır? (Örneklerle Birlikte)

Dijitalleşme hem sosyal yaşamı hem de iş süreçlerini kökten değiştiren güçlü bir etken. Fakat bu hızlı değişim, bilgiye ulaşma ve paylaşma yöntemlerini dönüştürerek özellikle içerik üreticileri için yeni zorluk...

22 Şubat 2024
Keşfet
Teknoloji

Proxy Nedir? Proxy Kullanımı ve Kullanım Alanları

İş yaşamında dijitalleşme, süreçleri kolaylaştırırken yeni güvenlik açıklarını da beraberinde getirebilir. Bu noktada, iş yaşamımızda güvenliği ve etkinliği artırmak adına bazı araçlar kullanmamız gerekir. Çevr...

19 Şubat 2024
Keşfet
Tümünü Gör
Tümünü Gör
Teknoloji

Clickbait Nedir? Clickbait Nasıl Yapılır? (Örneklerle Birlikte)

Dijitalleşme hem sosyal yaşamı hem de iş süreçlerini kökten değiştiren güçlü bir etken. Fakat bu hızlı değişim, bilgiye ulaşma ve paylaşma yöntemlerini dönüştürerek özellikle içerik üreticileri için yeni zorluk...

22 Şubat 2024
Keşfet
Teknoloji

Proxy Nedir? Proxy Kullanımı ve Kullanım Alanları

İş yaşamında dijitalleşme, süreçleri kolaylaştırırken yeni güvenlik açıklarını da beraberinde getirebilir. Bu noktada, iş yaşamımızda güvenliği ve etkinliği artırmak adına bazı araçlar kullanmamız gerekir. Çevr...

19 Şubat 2024
Keşfet
Teknoloji

NFC Nedir? Nasıl ve Hangi Alanlarda Kullanılır?

Akıllı telefonlar günümüzde pek çok işlemi rahatça gerçekleştirmeye imkân sunar. Mobil cihazlara yeni eklenen ve sık kullanılan teknolojilerden biri olan NFC de bu işlemleri kolaylaştıran özellikler arasında ye...

5 Şubat 2024
Keşfet
Teknoloji

Tercih Edebileceğiniz En İyi Arama Motorlarının Listesi!

İş dünyası, veriye ulaşmak ve bilgiye hızlıca erişmek adına güçlü bir dijital altyapıya ihtiyaç duyar. Çünkü iş dünyasının sürekli değişen dinamiklerine ve hızla evrilen teknolojisine adapte olmak oldukça öneml...

10 Ocak 2024
Keşfet
Teknoloji

Mail Order: Nedir? Nasıl Yapılır?

Kredi kartı ile yapılan işlemler günümüzde vazgeçilmez öneme sahiptir. Kullanıcıların saniyeler içinde ödeme yapabildiği bir araç olan kredi kartları sayesinde kolay ve güvenli alışveriş yapmak mümkün hale geli...

15 Aralık 2023
Keşfet
Teknoloji

Uzaktan Çalışanlar için Bilgisayar Seçme Tüyoları: Hangi Bilgisayarı Almalısınız?

Uzaktan çalışma, modern iş dünyasının vazgeçilmez parçası haline gelmiştir. Günümüzde, dijitalleşme ön plana çıktığından pek çok farklı sektörde çalışanlar, işlerini bilgisayarlar üzerinden yürütür. Bilgisayarl...

14 Aralık 2023
Keşfet
Teknoloji

Çalışma Alanınızda Teknolojiyi Etkili Kullanmanın Yolları

Çalışma alanlarımız, günümüzün hızla değişen ve gelişen teknolojisiyle büyük bir dönüşüm geçirdiğinden hemen her sektörün çalışma şekline uygun teknolojik ürün ya da hizmetleri entegre etmesi gerekir. Teknoloji...

29 Ekim 2023
Keşfet
Teknoloji

Ofislerde IoT (İnternet of Things) Uygulamalarının Rolü

Ofisler, iş dünyasının merkezi konumunda yer aldığından iş verimliliğini artırmak, enerji tasarrufu sağlamak ve iş süreçlerini optimize etmek amacıyla etkin bir şekilde yönetilmelidir. Bu noktada, İnternet of T...

19 Ekim 2023
Keşfet
Teknoloji

İşinizi Kolaylaştıracak Olan Bulut Tabanlı Muhasebe Programı Nedir?

Bulut muhasebe programları günümüz iş dünyasında finans departmanlarının iş yükünü azaltacak birçok önemli işleve sahiptir. Bulut tabana veri aktarımı gerçekleştiren çevrim içi muhasebe araçları sayesinde inter...

6 Ekim 2023
Keşfet
Teknoloji

Şirketler için Dijital Dönüşüm Ne Anlama Geliyor?

Günümüz iş dünyası, sürekli evrilen dijital teknolojilerle şekillenmeye devam eder. Çünkü hızla değişen ve gelişen teknoloji, iş dünyasını kökten dönüştürme ihtiyacını beraberinde getirir. Bu dönüşüm yalnızca b...

2 Ekim 2023
Keşfet
Teknoloji

E-Ticaret Şirketleri için En İyi 6 Müşteri Hizmetleri Uygulaması

Dijitalleşmenin her geçen gün artış göstermesiyle paralel olarak gelişen e-ticaret sektörü birçok yardımcı ve kaynak uygulama ile hizmetlerini ilerletmeye çalışır. Müşteri hizmetleri ise e-ticaret alanında şirk...

27 Eylül 2023
Keşfet
Teknoloji

Yapay Zeka Programları İle Performansınızı Nasıl Bir Adım İleri Taşırsınız?

Girişimcilerden proje çalışanlarına kadar herkes için rekabette önde olmak başarıya giden anahtardır. Yapay zeka başta olmak üzere teknolojideki bir dizi gelişme, iş ortamının nasıl dönüşeceğini anlamaya ve rek...

15 Eylül 2023
Keşfet
Çözümlerimiz hakkında bilgi almak için bize ulaş!

Çözümlerimiz hakkında bilgi almak için bize ulaş!

Çözümlerimiz hakkında bilgi almak için bize ulaş!