Çek Nedir? Çek Kullanımı Hakkında Tüm Detaylar!

Ödeme ve tahsilatlar için tercih edilen bir belge olan çek iş dünyasında vadeli ödemek yapmak isteyen firmalar arasında sıkça kullanılır. Siz de çek düzenleme ve çek kullanımı hakkında tüm detayları içeriğimizde bulabilirsiniz.

Çek, kredi kartlarının yaygınlaşmasıyla birlikte kullanımı azalan bir belge olsa da hala bazı firmalar ödemelerini çek yöntemi ile yapmayı tercih eder. Likidite ve nakit akışı adına kullanılan çek yasalara göre kıymetli evrak statüsünde yer alır. Satın alma işlemi yapan firma tarafından düzenlenen çek tutarı firmanın çalıştığı bankadan alınır. Çekler farklı çeşitlerde ve farklı işlevlerde olup değerli kağıtlardır. Peki, çek nedir, çek nasıl düzenlenir ve çek hangi durumlarda tercih edilir? Gelin iş hayatında sıkça kullanılan çek hakkında merak edilen konu başlıklarını yakından inceleyelim.

Çek Nedir?

Çek bir işletme tarafından alıcı taraf adına gerçekleştirilen bir ödeme emridir. Bankaya hitaben düzenlenen çek ilgili tarihte bankaya verildiği an ödenir. Ancak çek piyasada vadeli olarak da sıkça kullanılan bir ödeme aracıdır. Çeki düzenleyen kişi ya da firma, çek tarihi geldiğinde bankaya çeki ödemesi için emir verir. Çek işlemi 3 taraf arasında gerçekleşir. Bunlar keşideci, lehtar ve muhataptır. Lehtar ödemenin yapılacağı taraf, muhatap banka, keşideci ise çeki düzenleyen kişi/firmadır. Kanunlarda koruyucu hükümlerle garanti altına alınan çek değerli bir evrak olması sebebiyle halen kullanılan bir belgedir. 

Çek Defteri Nasıl Alınır?

Çek defteri şirketler ve şahıslar tarafından alınabilir. Çek için bankalar şahıslardan bazı dokümanlar talep eder. Söz konusu belgeler bankadan bankaya değişiklik gösterebilir. Çek karnesi olarak da bilinen bu defteri almak için bankalar kişilerden genellikle aşağıdaki dokümanları ister:

1. Sabıka kaydı

2. İkametgah kaydı

3. Kimlik belgesi

Tüm bu belgelerin yanında bankalar çoğu zaman şirket sahibinin veya kişinin maddi teminat göstermesini de isteyebilir. Çek defteri 10 sayfadan meydana gelir ve banka her bir sayfa için belirli oranda teminat görmeyi talep edebilir. Başvurunun ardından banka yetkilileri kişinin finansal geçmişini araştırır. Kişinin geçmişinde karşılıksız çek veya geciken ödeme gibi durumlar olduğu tespit edilirse banka kişi için çek defteri düzenlemeyi reddedebilir.

Kimler Çek Defteri Alabilir?

Çek defteri almak günümüzde eskiye oranla bankalar tarafından daha sıkı prosedürler altına alınan bir uygulamadır. Ancak ticari faaliyetleri boyunca borcu, gecikmiş ödemeleri olmayan, kredi alırken herhangi bir sorun yaşamayan firma sahipleri çek defteri için diledikleri bankaya başvuru gerçekleştirerek çek defteri alabilir, ödemelerini çek ile yapabilir. Çek örneği bankadan bankaya farklılık gösterse de belgenin üzerinde ödemenin yapılacağı banka, hesap numarası, çek sahibinin ismi, tarih, ödemeyi alacak kişinin bilgileri ve ödeme tutarı mutlaka bulunmalıdır.

Hangi Durumlarda Çek Kullanılır?

Çek vadeli ödemeler için kullanılan bir ödeme aracıdır. Ticari faaliyetlerde ürün veya hizmet alan firmalar ödemeyi nakit değil, belirli bir zaman aralığında yapmak istediği zaman çek kullanmayı tercih eder. Bunun yanında bazı şirketler açık hesap üzerinden vadeli ödeme almak istemediğinde çek yöntemine başvurmak mümkün olur. Çeki kendi firmanız adına verebileceğiniz gibi müşterinizin çekini de karşı tarafa ödeme aracı olarak sunabilirsiniz. Müşteri çekinin arkasına firmanızın kaşesini basıp yetkili kişinin imzasını atarak çeki cirolayabilirsiniz. Çek ciro etmek çek tutarının ödeme yapacağınız kişiye aktarılmasıdır.

Çekin Karşılıksız Çıkması Durumunda Ne Yapılmalıdır?

Çekin karşılıksız çıkması eskiden daha sık yaşanan bir durum olsa da günümüzde karşılıksız çek oranları giderek azalmıştır. Karşılıksız çek, ödeme günü gelen çekin bağlı olduğu hesapta çek tutarının bulunmaması demektir. Banka hesabında para olmasa dahi banka alıcı tarafa yaprak bedelini ödemek zorundadır. Çeklerin yaprak bedeli her yıl ocak ayında güncellenir. Çekin karşılıksız çıkması durumunda olayı yargıya taşımak ve suç duyurusunda bulunmak mümkündür. Ayrıca avukatlar aracılığıyla firma hakkında icra takibi başlatılabilir.

Çek Hamilleri Ne Demektir?

Çek hamilleri herhangi bir kişiye göre düzenlenmeyen çek alıcılarını ifade eder. Her çekin üzerinde alıcı tarafın ismi yer alır. Ancak hamiline çek çeşitlerinde alıcı ismi yerine “hamiline” ifadesi kullanılır. Bu tip çekleri düzenlemek için bankalardan özel olarak hamiline çek defteri almak gerekir. 

Çek Düzenlemek için Hangi Bilgiler Gereklidir?

Çek defterleri tasarım açısından bankalara göre değişiklik gösterse de defterlerin hepsinde bir çek belgesinde olması gereken bölümler bulunmalıdır. Çek düzenlemek için aşağıdaki bilgiler gereklidir:

1. Çek düzenlerken dikkat edilmesi gereken ilk nokta, çek üzerine düzenlenme tarihinin yazılmasıdır. Çekin düzenlendiği tarih vadeli çeklerde çek ödeme tarihi olarak kabul edilir.

2. Çekin kesildiği yerde herhangi bir kısaltma ifadesi bulunmamalıdır.

3. Çekin tutarının net ve anlaşılır olmasına dikkat edilmelidir. Çek tutarı hem yazı hem de rakamla çekin üzerinde belirtilmelidir.

4. Çekte alıcı olan tarafın bilgileri eksiksiz şekilde doldurulmalıdır.

5. Çek ödemesi yapan tarafın imzası çekte mutlaka bulunmalıdır. Çekte kaşe, parmak izi veya mühür gibi simgeler kabul edilmez.

Çek Türleri Nelerdir?

Çekler farklı türlerde olup her biri değişik işlevleriyle öne çıkar. Başlıca çek türleri şu şekildedir:

1. Posta çeki: PTT Bank tarafından kullanıcılara sunulan posta çeki, posta çek hesapları arasında para transfer işlemi yapmaya olanak tanır.

2. Seyahat çeki: Yurt dışına çıkan yolcuların kullanmayı tercih ettiği seyahat çekleri nakit taşıma derdini ortadan kaldırmaya imkan sunar. Kendi ülkenizde düzenlenmiş olan seyahat çekini yurt dışındaki bankalarda nakde çevirmeniz mümkün.

3. Garantili çek: Garantili çek, çeki düzenleyenin karşı tarafa çek tarihi geldiğinde çek karşılıksız olsa bile bir kısmını ödemeyi garanti ettiği çek türüdür.

4. Teyitli çek: Bloke çek olarak da bilinen teyitli çek, çek tutarının bloke hesaba alınmasını ifade eder. Çeki alacak kişi, çeki bozdurmadan önce bankaya başvurarak çekin ödenme durumu hakkında bilgi alabilir.

Siz de ticari işlemlerinizde çek kullanıyorsanız yukarıdaki ipuçlarını baz alarak çek düzenleme işlemlerini kolayca gerçekleştirebilirsiniz. Şirketinizi yeni kurduysanız Kolektif House’un ilham veren çalışma alanlarında işlerinizi rahatça takip edebilirsiniz. Ankara’da ofis deneyimini sizlerle buluşturan Çukurambar lokasyonunda  hem yeni iş birlikleri kurabilir hem de özel tasarıma sahip ortak alanlarda çalışma fırsatı yakalayabilirsiniz.