SWOT Analizi Nedir? Nasıl Yapılır?

SWOT analizi, yeni bir şirketin kuruluş aşamasında veya mevcut bir şirketi yönetirken iş stratejisi geliştirmenize yardımcı olan basit ama güçlü bir stratejik araçtır. Açılımı; Strengths, Weakness, Opportunities, Threats olan “SWOT nedir, ne anlama gelir?” diye merak ediyorsanız, sözcük anlamının güçlü yönler, zayıf yönler, fırsatlar ve tehditler olduğu söylenebilir. SWOT analizi, güçlü ve zayıf yönlerinizi, fırsatlarınızı ve tehditlerinizi bir liste olarak düzenler ve genellikle iki basit tablo şeklinde sunulur. 

Kısmen kontrol edebildiğiniz veya değiştirebileceğiniz şirket içi dinamikler, güçlü ve zayıf yönlerinizi oluşturur. Güçlü ve zayıf yönler için yaygın örnekler; ekip üyelerinin kimlerden oluştuğu, sahip olduğunuz patentler, fikri mülkiyetler ve lokasyonunuz olabilir. 

Üzerinde kontrol sahibi olmadığınız veya değiştiremediğiniz dış unsurlar ise fırsatlar ve tehditleri oluşturur. Pazarda olup biten olayları ve durumları içerir. Ortaya çıkan fırsatlardan yararlanmaya, olası tehditlerden kaçınmaya çalışırsınız. Örneğin, rakiplerin tutumları, hammade fiyatları veya müşterilerin alışveriş davranışlarındaki değişimler şirketinizi etkileyebilir.  

İşletmenizi büyütmek veya yeni bir eylem planı oluşturmak için SWOT analizi yapmak doğru bir hareket olabilir. Peki, SWOT analizi nasıl yapılır? Bu soruya cevap vermeden önce SWOT analizinin ne olduğuna daha yakından bakmak gerekir. 

SWOT Analizi Nedir?

SWOT analizi, bireylerin veya işletmelerin konumlarını, özellikle de diğer şirketlere karşı ne derece rekabetçi olduklarını, yeni bir iş veya kariyer hamlesine yönelirken yürüttükleri bir değerlendirme sürecidir. SWOT analizi, o şirketin veya bireyin güçlü yönlerini, zayıf yönlerini, fırsatları ve tehditlerini incelemeyi gerektirir. 

SWOT analizleri, şirket veya bireylerin gelecek planlamasına yardımcı olabilecek stratejik araçlardır. Örneğin; genişleme gibi eylemlere girişmeden önce şirketin durumunu değerlendirmek amacıyla kullanılabilir. İşletme için SWOT analizi yapmak, şirketin başarısına veya başarısızlığına katkıda bulunan tüm unsurları anlayıp yeniden yönlendirmeye ve hatta planlamada öncelikler oluşturmanıza yardım edebilir.

SWOT Analizinde İç ve Dış Faktörler

SWOT analizi şirketin durumuna, varlıklarına, hedeflerine ve engellerine daha iyi bir bakış sağlamak üzere hem iç hem de dış faktörleri bir araya toplar. Analiz sırasında işletme, hem içsel (güçlü ve zayıf yönler) hem de dışsal (fırsatlar ve tehditler) faktörlerin tümümün bir listesini oluşturmalıdır.

İç Faktörler

SWOT analizi tablosu üzerinde ilk iki bölüm güçlü ve zayıf yönleri gösterir. Şirketin, organizasyonun veya bireyin içsel faktörlerini temsil eder. İç faktörler kaynakları, deneyimleri ve varlıkları içerir. Bir şirketin güçlü ve zayıf yönleri örnek olarak sırasıyla başarılı bir müşteri hizmetleri ve popüler bir ürün yelpazesi; kötü şube yönetimi ve bir çalışan davası gibi unsurlardan oluşabilir. Şirketin mevcut başarısına katkıda bulunan veya başarısızlığına neden olan sahip olduğu varlıklar veya şirket içindeki zorluklardır. Yaygın olarak kabul gören iç faktörlerden bazıları şunlardır:

• Finansman, gelir kaynakları ve yatırım fırsatları gibi ekonomik kaynaklar

• Konum, tesisler ve ekipman gibi materyal kaynaklar

• Çalışanlar, hedef kitle veya sadık müşteri tabanı gibi insan kaynakları 

• Patentler ve telif hakları gibi kaynaklar

• Çalışan programları, yazılım sistemleri gibi iş süreçleri 

Dış Faktörler

Dış faktörler, SWOT analizinin son iki kısmını oluşturur. Şirket veya kuruluşun içinde bulunduğu finansal ortamı belirleyen faktörleri içerir. Kuruluşun kontrolü dışındaki ekonomi, değişen tüketici eğilimleri, yeni rakipler veya değişen düzenlemeler gibi unsurlar dış faktörleri oluşturur. Fırsat için bir örnek; gümrük vergilerinin azaltılması veya kaldırılması ile yeni bir ihracat imkanı elde edilmesidir. Tehdit örneği olarak şirketin ana üssü olan ülkeden ekonomik durumu kötüleşen bir ülkeye ticaretin kısıtlanması düşünülebilir. Dış faktörlerden bazıları şöyle sıralanabilir: 

• Yeni ürünler, teknolojik gelişmelerin yanı sıra müşteri ihtiyaçlarındaki değişimler

• Yerel, ulusal ve uluslararası ekonomik eğilimler 

• Bağış gibi dışsal finansman kaynakları

• Tedarikçiler ve ortaklarla ilişkiler

• Politik, çevresel ve ekonomik düzenlemeler

SWOT Analizi Nasıl Yapılır?

SWOT analizi yapılmadan önce amacı belirlenir. Yeni bir ürün veya hizmet tanıtmak ya da kapsamlı bir şirket analizi amacıyla analiz yapılabilir. Yerinde bir SWOT analizi, süreç sonunda firmanızın hedeflediği başarıya ulaşmasına yardım eder. 

“SWOT analizi nasıl yapılır?” sorusu kısaca bir toplantı odasında ve bir kolaylaştırıcının liderliğinde şeklinde cevaplanabilir. Ancak öncelikle, SWOT analizi grubu üyelerini belirlemek gerekir. Proje yöneticileri ve üst yönetim üyeleri, genellikle SWOT sürecine dahil olur, ancak organizasyonun veya şirketin ihtiyaçlarına göre ekipte değişiklikler görülebilir. Kapsamlı analizler için en gerçekçi sonuçlara ulaşmak amacıyla şirketin her alanını temsil edecek  kişilerin seçilmesi önemlidir. 

Grup oluşturulduktan sonra, tartışma ve yazma sürecinden sorumlu bir kolaylaştırıcı eşliğinde çalışmaya başlanır. Çok boyutlu büyük şirketlerde genellikle toplantılar referans olarak kaydedilerek sürdürülür. Aşırı analizden kaçınmak ve zihin karışıklığı yaratmamak için analiz isabetli ve basit tutulmadır. En iyi SWOT analizi sonuçlarını elde etmek için katılımcıların dürüst ve gerçekçi değerlendirmeler yapmaları önemlidir. 

Analistler bir şirket veya kuruluş için SWOT analizi oluşturduğunda, dört bileşeni de bir kare içinde dört çeyreğe yerleştirerek listeler. Bu aşamada grup, şirket hakkında her kategoriye dair sahip oldukları fikirleri tartışmaya başlar ve böylece bir şirket profili oluşur.

Büyük şirketlerde, SWOT analizini şirketteki belirli alanlara uygun şekilde bölümlere ayırmak yararlı olabilir. Şirket büyük olmasa bile, işin ayrıntılarını daha iyi görebilmek amacıyla şirketin farklı alanlarını bölümlere ayırmak yardımcı olabilir. Her bölüm için iç ve dış faktörler arasındaki farkların not edilmesi, şirketin sahip olduğu güçlü yönlerden nasıl yararlanılabileceğine dikkat edilmesi özellikle önemlidir. 

SWOT Analizi Tablosu

Analiz, ilgili şirketin elindeki fırsatlarla tehditlerin karşılaştırılmasına ve anlaşılmasına yardım eder. Analizde yer alan unsurlar şu şekilde gruplandırılır: 

• Güçlü yönler

Gruptaki herkes önce şirketin güçlü yanlarını değerlendirir. Şirketin neyi iyi yaptığı, hangi varlıklara sahip olduğu, kaynaklarını nasıl yönettiği, rakiplerine göre hangi rekabet avantajlarının bulunduğu gibi konularda fikirler toplanır. Güçlü yönler; güçlü bir ürün yelpazesi, yüksek müşteri memnuniyeti, büyük pazar payı, sektörde az sayıda rakip olması veya yüksek çalışan memnuniyeti gibi unsurları içerebilir.

• Zayıf yönler

Güçlü yönlerin ardından grubun kuruluşun zayıf yönlerini belirlemesi gerekir. Şirketin durumunu olabildiğince açık şekilde anlamak için dürüst ve titiz bir inceleme yapılması önemlidir. İşletmenin sahip olabileceği zayıf yönler; düşük sermaye, yüksek devir hızı, düşük çalışan memnuniyeti, azalan hisse senedi fiyatı veya artan ürün geri çağırma gibi faktörleri içerebilir.

• Fırsatlar

Şirketin sahip olduğu fırsatların belirlenmesi için ekip üyelerinin tartışmasına izin vermek gerekir. Pazardaki, sektördeki, yasal düzenlemelerdeki, ekonomideki bir değişiklik fırsat olarak yorumlanabilir. Fırsatlar arasında vergilerin azaltılması, yeni bir arz veya ihracat akımının oluşması, pazar payının büyümesi, yeni bir şirketin satın alınması veya yeni bir müşteri tabanının kazanılması gibi unsurlar yer alabilir.

• Tehditler

Şirketin fırsatlarının belirlenmesinin ardından şirketin karşı karşıya olduğu tehditler incelenir. Bunlar, bir rakipten yeni yasalara kadar değişim gösterebilir. Grup üyeleri, dış faktörlerden daha fazla iç faktörlere odaklı olabilir. Ancak, şirketin konumunu iyi anlamak için mümkün olduğunca çok sayıda tehdidin incelenmesi gerekir. Ardından, tehditlerden kaçınmak veya onları etkisiz hale getirmek için stratejiler oluşturmak faydalı olur. 

SWOT Analizi Örneği 

SWOT analizi örneği için İstanbul merkezli ABC adında bir bisiklet üreticisi firma varsayalım. ABC şirketi giderek kârını artırmayı başarsa da rakiplerinin yeni mağazalar açması nedeniyle müşteri tabanında daralma yaşar. Şirket, büyümek ister ancak ilerlemeden önce bir SWOT analizi yapmaya karar verir. 

Grup görüşmesinin ardından yöneticiler bir SWOT analizi hazırlar. Ortaya çıkan SWOT analiz tablosu şu şekildedir:

SWOT analizi tamamlandıktan sonra analizin değerlendirilmesi ve sorunların çözümü için harekete geçilmesi gerekir. Eylem planının oluşturulması, sorumlu kişilerin, kaynakların ve bütçenin belirlenmesi ve sürecin tamamlanmasını takiben gözden geçirilmesi, sorunların çözümü için uygulanan aşamalarıdır.  

SWOT analizi, şirketin başlangıcında veya yaşam döngüsünün herhangi bir noktasında kullanılacak birçok önemli bilgi sağlar. Her şirketin ayrılmaz bir bileşeni sayılır. Başarılı olmak için yapmanız gerekenleri bildiğinizi düşünebilirsiniz, ancak, SWOT analizi işinize yeni bir açıdan bakma imkanı verir. SWOT analizleri, dikkatin dağılmasını önlemek ve herkesin odaklanmasını sağlamak için genellikle kurumsal inzivalarda veya belirli oturumlarla yapılır. Şirketinizin SWOT analiz sürecini odaklı geçirmenize yardımcı toplantı alanlarından meditasyon odalarına, mollalarda atıştırmalıklardan dinlenme alanlarına uzanan Kolektif House hizmetlerinden faydalanabilirsiniz.