Yabancı Şirketlerin Türkiye’de Şube Açma Süreci
Son yıllarda ekonomik gelişmeler, yabancı yatırımcıların gözlerini Türkiye’ye çevirdi. Türkiye pazarına girmek, avantajlardan yararlanmak ve stratejik konumu sebebiyle işletmeler için oldukça ilgi çekici bir hal aldı. Yabancıların Türkiye'de şirket kurma şartları pek çok avantajı içinde barındırdığından detaylı incelenmelidir. Yabancı yatırımcıların ülke içerisindeki faaliyetlerini arttırmaya yönelik çalışmalar yürütülmektedir. Türkiye’de açılacak her şube istihdam ve pazara katkı sağlayacaktır.
Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ile yabancı yatırımcıların hakları güvence altına alınmış ve standartlaştırılmıştır. Bu kanun ile yabancı şirketlerin Türkiye’de faaliyet göstermesinin özenlendirilmesi amaçlanmıştır.
- Bu kanun ile yabancı şirketlerin iş kolları üzerinden bir kısıtlaması bulunmamaktadır. Ayrıca hukuki olarak da alternatifler sunulmuştur. Yabancı sermayeli yatırım hangi alana yatırım yapıyorsa, o iş alanını düzenleyen hukuk kuralları ile birlikte uygulanmaktadır. Örneğin,petrol, havacılık, kimyasal veya turizm konusunu düzenleyen hukuk kuralları, yabancı sermayenin tâbi olduğu hukuk kuralları ile birlikte uygulanabilir.
- Bu süreçleri mutlaka hukuk danışmanınızla birlikte yürütmeniz ve kontrolleri sağlamanız tavsiye edilir.
Yabancı Şirketler Hangi Tür Şirket Kurabilirler?
Önceki dönemlerde bu alanda birçok kısıtlama mevcuttu. Yabancılar, yalnızca anonim ve limited şirket kurma iznine sahipti. Yeni dönemde düzenlenen kanun ile birlikte bu kısıtlama kaldırılmıştır. Yabancı yatırımcılar, Türk Ticaret Kanunu’nda (TTK) belirtilen tüm şirket türlerini kurabilme hakkına sahiptir.
Şirket türlerinin kendi içlerinde birçok farklılığı bulunmaktadır. Bulunulan sektöre, planlanan faaliyetlere ve sermayeye göre şirket türüne karar verilmelidir. Uzmanlar ile birlikte detaylı inceleme sonrasında Türkiye’de açılacak şirket türüne karar verilebilir.
Yabancıların Türkiye’de Açabileceği Şirket Türleri
- Kollektif şirket
- Komandit şirket
- Adi şirket
- Kooperatif şirketler
- Anonim şirket
- Limited şirket
- Sermayesi paylara bölünmüş komandit şirket
Bu şirket türlerinin kurulum aşamaları ve sonrasındaki yükümlülükleri farklılık göstermektedir. Öncelikli olarak şirket türünü belirlemek hazırlık sürecinde yol gösterici olacaktır. Kayıt işlemlerini buna uygun organize etmek ve planlamak daha sağlıklı olur.
Türkiye’de Şube Açma Süreci
Yabancı yatırımcılar, direkt Türkiye’de yeniden bir şirket açabilirler. Aynı şekilde yurtdışındaki işletmesinin bir şubesini de Türkiye’de açabilmektedir. Yabancıların Türkiye'de şirket kurma şartları, şube kurma süreci ile benzer ilerlemektedir. Ayrışan adımların tespiti için uzmanlardan destek alınmalıdır. Şube açma aşamasında hukuki kontroller ve buna uygun temellendirmeler oldukça önemlidir. Yeterli uzman desteğini ve araştırmayı edinmeyen şirketler genellikle bu alanda sorunlar yaşamaktadır.
Yabancı yatırımlar, kanunlar ile desteklenmektedir. Bu kapsamda sunulan kolaylıklar mevcuttur. Birçok sektör için ön onay şartı kaldırılmıştır. Fakat bazı sektörlerde ön onaya hala ihtiyaç duyulmaktadır. Bu sektörler şu şekildedir;
- Sigorta şirketleri
- Holdingler şeklinde kurulan anonim şirket
- Döviz bürosu işleten şirketler
- Bankalar
- Finansal kiralama şirketleri
- Faktoring şirketleri
- Tüketici finans ve kart servisleri şirketleri
- Bağımsız denetim şirketleri
- Gözetim şirketleri
- Teknoloji geliştirme bölgesi yönetici şirketleri
- Serbest Ticaret Bölgesini kuran ve işleten şirketler
- Varlık yönetim şirketleri
- Genel antrepo ile uğraşan şirketler
- Tarımsal ürünlerin lisanslı depoculuğu ile uğraşan şirketler
- Ticaret borsası şirketleri
Şirketler gerekli hukuki ve ticari araştırmalarını yaptıktan sonra şube açma adımlarına geçmektedirler. Yabancıların Türkiye'de şirket kurma şartlarından başlıcası yerleşik bir ticari işletmeye sahip olmasıdır. Bu şart yerine getirildikten sonra birden fazla şube açılabilir. Tüm şubelerin tescil işleminin yapılmış olması gerekmektedir.
Türkiye’de Şube Açmanın Bürokratik Süreci
Türkiye’de şube açmak isteyen yabancı bir şirket öncelikle Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’ndan şube kurulumu için izinlere başvurmalıdır. Bakanlıktan izinler alındıktan sonra bulunulan bölgedeki Ticaret Odasına giderek kayıt ve ticaret tescil işlemleri yaptırılır. Kayıt işlemleri için gerekli evraklar ticaret odalarının internet sitelerinde yer almaktadır. Dilerseniz, iletişime geçerek de bilgi almanız mümkündür.
Yabancı şirketlerin burada açılan şubelerinin unvanlarına dikkat edilmelidir. İlk şubelerinin unvanı ‘Merkez ünvanı + merkezin bulunduğu ülke + bulunduğu şehir + Merkez Şubesi’ şeklinde belirlenmelidir. Merkez şubeden sonra açılan şubelerde unvanda merkez ibaresi yer almaz. Şirketin merkezinde unvan değişikliği olursa aynı şekilde şubede de değişiklik yapılması gerekir.
Kayıt işlemlerini tamamladıktan sonra resmi olarak şube kurulmuş olur. Sonraki aşamada yabancı sermayeli şirket şubelerinin Ekonomi Bakanlığı Teşvik Uygulama ve Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğüne başvurarak bildirimde bulunmaları gerekir.
Türkiye’de Şube Açan Yabancı Şirketlerin Vergilendirilmesi
En çok merak edilen konulardan biri de vergilendirilme sürecidir. Uzmanları haricindeki kesimde yaygın bir inanış ile yabancı şirketlerin Türkiye’de vergi ödemediği düşünülür fakat bu hatalı bir görüştür. Türkiye'de faaliyet gösteren şubelerin de vergi sorumluluğu bulunmaktadır. Tüm aşamalarda olduğu gibi vergilendirme sürecinde de kanunlar ve antlaşmalar devreye girmektedir.
Yabancı yatırımcılara kolaylık sağlamak adına yapılan 80’den fazla ülke ile yapılan ikili anlaşmalar mevcuttur. Bu anlaşmalarda amaç yüzde yüz vergi muafiyeti sunmak değil çifte vergilendirmenin önüne geçmek ve yatırımcıya ağır vergiler yüklememektir. Yabancı şirketin merkezinin nerede olduğuna, menşeine, bulunduğu sektöre ve Türkiye’de planlanan faaliyetlerine göre vergilendirme süreçlerinde farklılık görülür. Konunun uzmanları tarafından araştırılıp şirketin vergi kapsamı belirlenmelidir. Türkiye’de faaliyet gösterip bundan kazanç sağlayan tüm şubeler vergi mükellefidir. Bu sebeple kurumlar vergisi, katma değer vergisi, geçici vergi ve gelir vergisi gibi vergilerden sorumlu tutulurlar.
Yabancı Şirketlerin Türkiye’de Şube Açmasının Avantajları
- Başlıca avantajlardan biri Türkiye’nin içinde bulunduğu jeopolitik konumdur. Avrupa ve Asya’yı birbirine bağlayan köprü konumundadır. Böylece firmalara lojistik anlamında pek çok kolaylık sağlamaktadır.
- Devlet kanunlar ile yabancı yatırımlara güvence sunmaktadır. Yabancı şirketlerin kamulaştırılması veya devletleştirilmesi sınırlandırılmıştır.
- Aynı şekilde para transferlerini, serbestçe yurtdışına transfer etme hakkı sunulmaktadır.
- Yaşanan hukuki problemlerde, yabancı şirketlerin uluslarası hukuka başvurma ve yararlanma hakkı bulunmaktadır.
- Teşvik amacıyla Türkiye’de şube açan yabancı şirketlere tanınmış bazı kolaylıklar mevcuttur Ülke, sektör, faaliyet alanı gibi konular ile değişiklik görülse de birçok ülke ile anlaşmalar yapılmıştır. Bunlara uygun muafiyetler söz konusudur. Türk şirketlerden farklı veya ağırlaştırılmış şartlara maruz bırakılmazlar.
- Türkiye, güçlü bir potansiyele sahiptir. Hem pazar payı hem de iş gücü olarak yabancı yatırımcılar için ilgi çekici konumdadır. Genç nüfusun fazla olması özellikle Avrupa menşeli ülkeler için oldukça yarar sağlar.
Şube Açmak İsteyen Yabancı Firmaların Dikkat Etmesi Gerekenler
Yabancı şirketlerin bu süreçte en çok dikkat etmesi gereken konu, ilgili sektör ve ülke ile ilgili yeterliliği bulunan, uzman bir ekipten destek almasıdır. Her ülkenin kanunları, anlaşmaları, faaliyetleri yorumlaması farklılık gösterebilir. Güncel gelişmeleri yakından takip eden ve alanında uzman kişiler ile doğru araştırmalar yapılmalıdır. Kurulacak şubenin türü, bulunduğu bölge, vergilendirmesi gibi pek çok konuda yapılacak bir hata şirkete maliyet olarak yansıyabilir. Yabancıların Türkiye'de şirket kurma şartları ile ilgili hukuki ve ticari araştırmaları titizle yürütmeleri gerekir.
Yerel güçlerden yararlanmanın önemi yadsınamaz. Türkiye gibi bir ülkeye giriş yapmak istenildiğinde hukuk, pazarlama, pazara giriş, konumlanma gibi birçok konuda yerel uzmanları şirket bünyesinde bulundurmak avantajlı olacaktır. Şube açılacak ülkenin kültüründen uzak faaliyetler ile yatırımın karşılığı alınmayabilir. Zaman ve para kaybını önlemek için özellikle başlangıç aşamasında dikkatli olmak çok önemlidir. Dil sorunlarının önüne geçilip güçlü bir konumda Türkiye pazarındaki yerinizi alabilirsiniz.
Türkiye’de şube açma sürecine başladıysanız ve şirketinize uygun ofis çözümleri arıyorsanız Kolektif House ile iletişime geçerek size uygun seçeneklerden yararlanabilirsiniz. Sanal ofis, coworking, hazır ofis, ofis kiralama, toplantı ve etkinlik alanları ile farklı çözümler sunan Kolektif House; şık tasarımlı ve merkezi lokasyonlardaki ofisleri ile sizleri bekliyor.
Kaynakça
-https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.4875.pdf
-https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/754314
-https://mihci.av.tr/yabancilarin-turkiyede-sirket-kurmasi/
